Over goed en slim slapen: lessen van een expert

Woensdag 23 november 2016 was ik bij een duolezing van The School of Life in Amsterdam. Onderwerpen die volop in mijn belangstelling staan: rust, slapen en de relatie met productiviteit. Twee interessante sprekers! In twee blogstukken kom ik terug op de belangrijkste inzichten. Dit is blogstuk 1; blogstuk 2 vind je hier.

Slapen lijkt een vanzelfsprekend iets, maar is dat niet – spreker Ysbrand van der Werf wist me te vertellen dat 10% van de mensen lijdt aan insomnia (slapeloosheid) en dat 30% er in elk geval wel een kéér last van heeft gehad. Dat maakt insomnia de meest voorkomende ziekte ter wereld.
En slecht slapen heeft een enorme impact: op je humeur, gezondheid en algeheel welbevinden.

Wat is slapen eigenlijk?

Daarover is wel wat bekend, maar sommige dingen blijven een mysterie. Het lijkt een inactieve, reactieve staat, maar je doet niet niks; je droomt bijvoorbeeld volop. En dat is meteen een van de grote mysteriën, want het is nog steeds onbekend waaróm we dat doen en hoe het werkt.

Slapen is gedrag – en gedrag kun je trainen.

Waarom slapen we eigenlijk?

We weten schijnbaar nog niet alles, maar het is wel duidelijk dat slapen nodig is voor onderhoud en herstel van je lijf (vandaar ook dat schoonheidsslaapje!), voor het verwerken van emoties en het voorbereiden op de volgende dag. Je immuunsysteem heeft ook écht slaap nodig. Het is overigens een mythe dat we 8 uur moeten slapen, weet ik nu: alles tussen de 5 en 10 uur is prima.

Hoe slaap je goed?

De beste manier om goed te kunnen slapen is om rituelen te gebruiken. Praktisch gesproken is het belangrijk dat je bij voorkeur hetzelfde doet voordat je gaat slapen (tandenpoetsen, uitkleden, et cetera) en dat je ook het liefst op dezelfde tijd naar bed gaat én opstaat. Dat laatste ook in het weekend!

Een interessant gegeven is dat het slim is om een warm bad, of sporten en andere inspanning ongeveer twee uur voor het slapen gaan te doen. Daarna gaat je lichaam warmte afgeven en dat heb je nodig om te slapen. Bij voorkeur een lekker nest: een warm bed in een koude kamer.

Hoe werkt slapen?

We slapen in blokken van 90 minuten, waarin je lichte slaap, diepe slaap en REM-slaap doormaakt. Waarom dat zo is weten we niet, maar wel is bekend dat je het beste kunt slapen in veelvouden van die 90 minuten. We moeten er ook voor zitten of liggen – staand slapen lijkt te kunnen, maar eigenlijk is dan maar een deel van je hersenen echt in slaap.

En die powernap?

Einstein deed het al – het korte tukje overdag, om bij te tanken. Wie toch al slecht slaapt, kan een tukje overdag beter helemaal vermijden… Daar heb je ’s avonds dan weer last van. Wie ’s morgens tukt, tankt vooral mentaal bij. Middagtukjes zijn vooral nuttig om fysiek bij te tanken. Maar tuk niet te lang: 20 minuten schijnt een uitstekende maatstaf te zijn!

Werkgevers die slaapcabines neerzetten voor de broodnodige powernaps, zorgen dat medewerkers zo overdag kunnen bijtanken. Meer slapen overdag, voor de productiviteit? Ysbrand van der Werf gelooft niet dat dit verstandig is; slapen moet je doen voor je eigen welbevinden, niet omdat je er productiever mee wordt. Iets waar ik me helemaal in kan vinden!

Meer lezen over slapen kan in zijn boek ‘Iedereen slaapt – alles wat we willen weten over onze nachtrust’. Dat kun je hier bestellen.