De vloek en de zegen van mobiele bereikbaarheid

Vroeger was iemands werkdag – uitzonderingen en specifieke beroepen daargelaten – redelijk voorspelbaar. Je begon op een bepaalde tijd, had pauze op een vaste tijd en ging naar huis op een vaste tijd. Met een beetje mazzel kwam zelfs de koffiejuffrouw op een voorspelbaar moment voorbij, tijdens je werkdag. Eenmaal thuis was daar het avondeten, afwassen, het acht-uur-journaal en misschien nog een film of ander tijdverdrijf. Dag voorbij. Truste.

Een dergelijke dag is niet meer representatief voor hoe een werkdag er tegenwoordig uitziet. De computer en de mobiele telefoon hebben ons werkend leven geleidelijk aan compleet omgegooid.

Ik weet nog hoe ik in 1995 voor het eerst een eigen mobiele telefoon kreeg – niet zo verwonderlijk, want ik werkte bij wat toen Libertel heette en inmiddels Vodafone. Bellen met een mobieltje was toen nog een dure aangelegenheid voor de happy few. Regelmatig maakte ik grafieken voor de directie over de dekkingsgraad, maar ook over de percentages ‘Nederlanders met een mobiele telefoon’. 12% was destijds (1996) nog een gedurfde prognose. Onvoorstelbaar nu in de jaren ’20; in 2022 had meer dan 96% van de Nederlanders een mobiele telefoon.

Bij een storing van een mobiele provider wordt duidelijk hoe afhankelijk de mobiele telefoon ons heeft gemaakt; mobiel verbonden zijn met de rest van de wereld is zo gewoon geworden als water uit de kraan. Iets dat medio jaren ’90 al werd geroepen, maar schamper werd onthaald – wat een onzin!

En dan laat ik het fenomeen social media nog buiten beschouwing; daarop is de gemiddelde Nederlander meer dan 80 minuten per dag actief.

Hoe zorg je dat je niet gestoord wordt van of door je mobiele telefoon, vooral als dat een smartphone is?

Drie basistips vind je hieronder.

1. Vergeet die stomme reclameslogan ‘Always on’.

Mensen hebben time off nodig. Wie zegt dat hij dat niet nodig heeft, liegt (al is het maar tegen zichzelf).  Zorg dat er momenten in je dag zijn waarop je niet gestoord kunt worden door je telefoon; bijvoorbeeld onder het eten.

Heb je een functie waarin bereikbaarheid een noodzaak is, voor calamiteiten of voor medewerkers met dringende vragen? Zorg dan in elk geval dat de grens duidelijk is (wat is dringend en wat niet?) en voed mensen op als ze die grens – regelmatig – overschrijden. Niet bellen voor onzindingen die kunnen wachten tot morgen. Tussen 6 en 7 (of wanneer je dan ook eet): laat ze een Whatsappje sturen, tenzij er écht iets in brand staat.

Meer lezen over de negatieve effecten van ‘Always on’ zijn, kun je in dit blogstuk, of in het boek ‘Never Not Working‘ van Malissa Clark.

2. Lees je mails op je telefoon alleen uit als je tijd hebt om ze te beantwoorden.

(Dat geldt sowieso voor het lezen van je mails: niet aan beginnen als je er eigenlijk geen tijd voor hebt.) De pest met het ‘scannen’ van je mails is, dat je geneigd bent ze toch te gaan beantwoorden. Ook als je eigenlijk thuis op de bank zit naast je partner, of bij de balletvoorstelling van je dochter.

Een mens kan maar één ding tegelijk goed; multitasken – eigenlijk moet je dat switchtasken noemen, want je wisselt, je doet niets tegelijk – zorgt voor verlies in kwaliteit of aandacht.

Zet meldingen (piepjes, lampjes) voor berichten zoveel mogelijk uit.

3. Volg de strategie van de stiekeme-snoeperd-met-zelfkennis.

Weet je van jezelf dat je moeilijk van die telefoon af kunt blijven, volg dan de strategie van je medemens die het snoepen wil minderen: zorg dat je er niet makkelijk bij kunt. Een open zak chips op de bank naast je is binnen no-time leeg; een telefoon op dezelfde plek is zó gepakt.

Zet de apps die je niet zo vaak wilt gebruiken, dus op het tweede of derde scherm van je telefoon. Of de leg die telefoon helemaal weg: in je tas, op de kast… zo lang het niet binnen handbereik is en je er moeite voor moet doen, is de kans groter dat je er uiteindelijk vanaf ziet.

Nog iets om je telefoon minder aantrekkelijk te maken, is om hem om te zetten van kleur naar zwart-wit. Bij een iPhone doe je dat met Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte. Daar vind je Kleurfilters, waarin je kiest voor Grijstinten. Bij Android telefoons verschilt de mogelijkheid, maar hij staat meestal onder Toegankelijkheid of Opties voor ontwikkelaars.

Nog meer weten over dit onderwerp?

De vloek en zegen van de smartphone staat ook centraal in het boek van Leslie Perlow over dit onderwerp, ‘Sleeping with Your Smartphone: How to Break the 24/7 Habit and Change the Way You Work‘. Net als Clark ziet zij duidelijk een verminderde kwaliteit van leven bij mensen die veel in of met hun telefoon bezig zijn.

Werk ze!

PS Maak je je soms zorgen of je smartphone een te grote rol speelt in je leven?

Kijk dan eens naar dit (Engelstalige) artikel over smartphoneverslaving. De belangrijkste conclusie daar is dat dit zeker een serieus issue kan zijn, waarover helaas nog veel niet echt bekend is.

En anders in deze uitgebreide gids van de Afkickkliniek.

Er is geen uniforme oplossing op persoonlijk vlak, of op maatschappelijk vlak. De tips in het artikel en de gids kunnen je wel helpen meer inzicht te krijgen in jouw relatie met je smartphone en je op ideeën brengen hoe je hiermee anders kunt omgaan.

—

Wil jij samen met je collega’s eens aandacht geven aan de manier waarop jullie je werk organiseren? Dan is een workshop of training Met Meer Plezier Productief een slimme keuze.

Gaat het je om nee zeggen en grenzen bewaken in je rol als support professional? Dan is de workshop Nee is ook een antwoord een mooie manier om dit onderwerp beet te pakken als team. Daarin leer je hoe je als support professional op een gezonde en assertieve manier kunt reageren op alle verzoeken en vragen van je interne klanten.

Gaat het je om persoonlijke aandacht voor jouw uitdagingen? Dan is een coachingstraject Met Meer Plezier Productief misschien een goede keuze. Daarover vind je hier meer informatie, maar je kunt je ook vrijblijvend en kosteloos eerst aanmelden voor een Valkuilcheckgesprek.

—

Dit blogstuk bevat affiliate links. Lees hier meer over in mijn disclaimer.