‘Wie op dieet is kan niet meer rationeel denken’

De klanten van voedingscoach Maaike zijn enorm creatief in het bedenken van ‘nu niet, maar wel als’-rederingen. ‘De meest voorkomende is “Nu is het weekend, maar ik begin maandag met gezond eten”. Dan heb je nog die over dat het nu even te hectisch is; dat ze zo hard gewerkt hebben vandaag en dus wat lekkers verdienen; dat ze zich nu niet fit voelen… Of ook een mooie: dat ze de keuken aan het verbouwen zijn en dus niet gezond kunnen koken, al zouden ze het echt wel graag willen.’

Als voedingscoach die zich richt op mensen die willen afvallen, heeft ze ze allemaal al gehoord. Maaike ziet twee specifieke momenten waarop mensen gaan uitstellen: vóórdat ze beginnen en als ze een moeilijk moment hebben tijdens het traject.

Wat er gebeurt · ‘De smoesjes komen voorbij als het begint te rommelen. Dan zie je dat wie op dieet is niet meer rationeel kan denken; het is een soort knop in het hoofd die omgaat. Ze denken bijvoorbeeld dat als ze één paaseitje hebben gegeten, dat die dag toch al verloren is en ze net zo goed de hele zak leeg kunnen eten. Dan gaan ze een dag helemaal los en stellen ze dat goede begin uit naar morgen. Terwijl dat ene eitje helemaal geen ramp is, maar zo’n hele zak wél veel schade aanricht.’

Er zijn klanten bij wie ze weet dat wat ze ook bij hen probeert, het afvallen echt niet lukt. ‘Ze willen hun voedingspatroon of leefgewoontes niet aanpassen’, stelt Maaike. ‘Ze hadden de startmotivatie wel, maar krijgen bijvoorbeeld vervelende reacties uit hun omgeving waar ze moeilijk mee om kunnen gaan: “Doe niet zo flauw”, als ze een gebakje afslaan. Of ze realiseren zich dat ze hun eetgedrag levenslang moeten aanpassen en voelen zich daar niet goed bij.’

In het eerste gesprek weet Maaike niet altijd wat voor type ze voor zich heeft, maar dat ziet ze vrij snel, aan hun houding, voorgeschiedenis en uitspraken. ‘Ik merk dat dan dat ze langzaamaan smoesjes gaan verzinnen. Ze vragen bijvoorbeeld “Als ik nou iets verkeerds eet op dat feestje zaterdag, maar wel extra ga sporten zondag, is het dan weg?”.’

Wat helpt · Sommige mensen zijn gevoelig voor een beloning; bij anderen moet Maaike juist een strenge aanpak kiezen, als stok achter de deur. ‘Het is een kwestie van uitproberen. Ik geef dus wel eens korting, als ze bij de volgende sessie zijn afgevallen, maar kan ook heel streng zijn. Bijvoorbeeld als iemand obsessief gaat doen en zichzelf vier keer per dag gaat wegen. Ze confronteren met een foto van voordat ze gingen afvallen helpt dan om het perspectief te houden.’

De stok achter de deur zijn betekent onder meer dat Maaike regelmatig appt met klanten over hun voortgang. Verder geeft ze via haar nieuwsbrief praktische tips: eet vandaag eens een andere groente, of probeer dit gezonde recept.

Een nieuwe methodiek van Maaike is de zogenaamde MatriXmethode, waarbij je aan de slag gaat met het creatieve brein. ‘Daarmee haal je iets uit het lange termijngeheugen terug naar het werkgeheugen, en ga je het vervolgens neutraliseren. We gaan terug naar een fragment uit iemands verleden, dat te maken heeft met de uitdagingen die iemand nu heeft.’

Iets waar dit heel goed bij werkt, is de problematiek van het emotie-eten. ‘Stel dat iemand jaren geleden heel erg is gepest en daarna lekker thuis een doos negerzoenen ging leegeten; zo is de link gelegd tussen troost en lekker eten. Door dit helemaal visueel te maken, kun je die herinnering neutraliseren.’ Hiermee leren mensen om een andere koppeling te gaan maken tussen pijn en troost: met een vriendin bellen, afleiding zoeken, een boek gaan lezen, shoppen voor een nieuwe broek… Hoewel het tijd nodig heeft, geeft het op de lange termijn mooie resultaten. En die lange termijn is iets om je op te richten; Maaikes ervaring is dat het een jaar duurt om gezonde eetgewoontes echt erin te krijgen en tot automatisme te maken.

‘Als je eenmaal op gewicht bent, kom je nog minimaal een jaar terug bij mij. Dan begint het pas, na het afvallen – ook dan heb je net zo goed begeleiding nodig, want je ziet het getal op de weegschaal niet meer minder worden. Juist na dat streefgewicht bereikt te hebben begint de spannende periode.’